W związku z niestosowaniem przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, administratorowi danych grozi odpowiedzialność karna, a katalog kar jest wskazany bezpośrednio w treści ustawy. Ponadto Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ma prawo w trybie kodeksu postępowania administracyjnego nałożyć na administratora danych grzywnę w celu przymuszenia go do zastosowania się do decyzji w przedmiocie usunięcia uchybień w procesie przetwarzania danych. Przedmiotem dzisiejszego wpisu nie będą jednak zasady wskazanej powyżej odpowiedzialności. Chciałbym poruszyć związek pomiędzy naruszeniem dóbr osobistych w zakresie prawa do prywatności, a przetwarzaniem danych osobowych niezgodnie z prawem.
W dzisiejszym artykule Gazety Wyborczej możemy przeczytać o przypadku dochodzenia przez pewnego klienta, znanej ostatnio z powodu zatrzymań, firmy „Pomocna Pożyczka”, kwoty zadośćuczynienia z tytułu naruszenia jego dóbr osobistych w zakresie prawa do prywatności. Przytaczając stan faktyczny Pan R. Ż. zawarł przedwstępną umowę pożyczki, w której nie wyraził zgody na przetwarzanie i wykorzystanie przez Pomocną Pożyczkę jego danych osobowych dla celów związanych z jej działalnością, w tym również dla celów promocyjnych i marketingowych. Po doniesieniach medialnych Pan R. Ż. odstąpił od umowy. Przedstawiciele Pomocnej Pożyczki przetwarzali jednak nadal jego dane, kontaktując się z nim oraz wysyłając mu bezpodstawnie wezwania do zapłaty kwoty swojej prowizji z tytułu umowy przedwstępnej. Wobec takiego postępowania R. Ż. zwrócił się pisemnie do „Pomocnej Pożyczki” o udzielenie informacji w trybie art. 33 ustawy o ochronie danych osobowych, jednak do dnia wniesienia pozwu nie uzyskał żadnej odpowiedzi. W podanej sprawie postępowanie prowadziło także GIODO, ale jak wynika z uzasadnienia wyroku w momencie podjęcia jego działań dane R. Ż. zostały już usunięte.
W ocenie Sądu Okręgowego w Gdańsku przetwarzanie danych osobowych przez Pomocną Pożyczkę było na gruncie art. 23 ust. 1 pkt 3 zgodne z prawem, ale tylko do momentu odstąpienia od umowy przez R. Ż. Jednocześnie zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 4 u.o.d.o., administrator danych obowiązany był zapewnić, aby dane te były przechowywane w postaci umożliwiającej identyfikację osób, których dotyczą, nie dłużej niż jest to niezbędne do osiągnięcia celu przetwarzania – w tym przypadku wywiązania się z umowy. Oznacza to, że jeżeli umowa uległa rozwiązaniu, a osoba, której dane dotyczą, nie wyraziła zgody na ich przetwarzanie w przyszłości (art. 23 ust. 1 u.o.d.o.) późniejsze przetwarzanie danych w oparciu o art. 23 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o. i ich przechowywanie przez administratora danych jest niedopuszczalne.
Co najważniejsze Sąd wskazał, że sytuacja taka jak w przypadku R. Ż., nie tylko narusza zagwarantowane konstytucyjnie oraz przepisami ustawy o ochronie danych osobowych prawo do ochrony danych osobowych i rzetelnej informacji lecz narusza także dobra osobiste. W konsekwencji Sąd uznał, iż na podstawie art. 24 § 1 k.c. R. Ż. oraz art. 448 k.c. R. Ż. ma prawo żądać odpowiedniego zadośćuczynienia pieniężnego i zasądził od Pomocnej Pożyczki na rzecz R. Ż. kwotę 3.000 zł tytułem zadośćuczynienia.
Co prawda przypadek naruszenia dóbr osobistych we wskazanej sytuacji odnosi się do konkretnego stanu faktycznego. Nie wyklucza to jednak tego, że wobec licznych naruszeń prawa w zakresie wykorzystywania, przetwarzania oraz udostępniania przez administratorów danych osobowych, osoby, których dane dotyczą będą występować na drogę cywilną w celu ochrony swojej prywatności oraz prawa do poczucia bezpieczeństwa i spokoju. Jest to możliwe m.in. z tego powodu, że jak powiedział podczas IX Dnia Ochrony Danych Osobowych p.o. GIODO A.Lewiński, przepisy karne to za mało wobec tak wielkiej skali naruszeń praw osób, których dane są przetwarzane.
Więcej:
– wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dn. 03.06.2014 r. w sprawie I C 122/13.
